ใครที่ได้ดูสารคดีเรื่อง Homecoming ของดีว่าตัวแม่ Beyoncé ที่ออกอากาศทาง Netflix คงได้เห็นภาพการแสดงในเทศกาลดนตรี Coachella สุดตราตรึงเมื่อปีที่ผ่านมา... ใช่ว่าจะมีแต่แง่มุมที่สวยงาม แต่ยังทำให้เราเห็นความยากลำบากของบียอนเซในฐานะ "แม่" อีกด้วย

เนื้อหาในสารคดีได้บอกเล่าถึงการเผชิญกับโรคแทรกซ้อนขณะที่เธออุ้มท้องลูกแฝด Rumi และ Sir Carter เมื่อปี 2017... บียอนเซบอกว่า “ชั้นต้องรับมือกับภาวะโลหิตเป็นพิษ ภาวะแทรกซ้อนที่ทำให้ความดันโลหิตสูง น้ำหนักตัวขึ้นไปแตะ 99 กก. และมีโปรตีนในปัสสาวะสูงมาก เป็นการตั้งครรภ์ที่ยากลำบากเหลือเกิน... ชั้นตัวบวมและต้องนอนเฉยๆ บนเตียงนานเป็นเดือน ต้องผ่าตัดคลอดลูกแฝดอย่างฉุกเฉิน ทั้งยังต้องพักรักษาตัวที่โรงพยาบาลนานหลายสัปดาห์"

เรามาทำความรู้จักกันดีกว่า ว่าครรภ์เป็นพิษที่เธอเผชิญคืออะไร


Photo by Sandra Seitamaa on Unsplash
• ครรภ์เป็นพิษ คืออะไร

ในสารคดี บียอนเซบอกว่าเธอเผชิญกับโลหิตเป็นพิษ (Toxemia) ซึ่งเป็นอีกชื่อของภาวะครรภ์เป็นพิษ (Preeclampsia) มารดาจะมีความดันโลหิตสูงและมีโปรตีนในปัสสาวะสูง มักเกิดขึ้นเมื่ออายุครรภ์มากกว่า 20 สัปดาห์ และอาจทำให้มีภาวะตกเลือดหลังคลอดได้อีกด้วย
ครรภ์เป็นพิษพบได้ประมาณ 5-8% ของคุณแม่ตั้งครรภ์เท่านั้น และจะหายเมื่อคลอดแล้ว... และแม้ว่าอาการดังกล่าวอาจดูไม่อันตราย แต่ทำให้เกิดปัญหาเลือดออก ตับถูกทำลายและทำให้รกหลุดออกจากผนังมดลูกได้อีกด้วย
 

สมาคม Preeclampsia Foundation แห่งสหรัฐอเมริกา รายงานว่าในแต่ละปี มีมารดา 76,000 คน และทารก 500,000 คนต้องเจ็บป่วยหรือเสียชีวิตจากภาวะครรภ์เป็นพิษ โดยสาเหตุที่ทำให้มารดาเสียชีวิตเกิดขึ้นเมื่อเกิดอาการชัก จัดอยู่ในกลุ่มอาการ HELLP (HELLP syndrome) ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนทางสูติศาสตร์ที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต มักพบในช่วงท้ายๆ ของการตั้งครรภ์ ส่งผลต่อการอุดตันของเส้นเลือดและกระทบการทำงานของตับ

ส่วนอันตรายที่เกิดกับทารกในครรภ์ เกิดจากการไม่ได้รับออกซิเจนและสารอาหารที่เพียงพอ อาจทำให้ทารกเสียชีวิตในครรภ์ การคลอดก่อนกำหนด หรือคลอดออกมาแล้วมีชีวิตอยู่ได้ไม่นาน
 

• อะไรกันแน่ คือสาเหตุ?
ข้อมูลจากเว๊บไซต์ Healthline บอกว่าสาเหตุมาทั้งจากพันธุกรรม อาหารการกิน โรคหลอดเลือด และระบบภูมิต้านทานที่ผิดปกติ นอกจากนี้ คุณแม่ที่มีอาการครรภ์เป็นพิษยังมีสิ่งที่เหมือนกัน คือมักมีอายุมากกว่า 35 ปี และทารกในครรภ์มีมากกว่า 1 คน ซึ่งตรงกับบียอนเซ ขณะอายุ 35 ปีที่ตั้งท้องลูกแฝด

ขณะที่ พญ.ปวีณา บุตรดีวงศ์ สูติแพทย์ประจำโรงพยาบาลพญาไท นวมินทร์ ระบุว่าโรคประจำตัวบางอย่าง เช่น ความดันโลหิตสูง ไทรอยด์เป็นพิษ โรคไต เบาหวานหรือโรคระบบภูมิคุ้มกันบกพร่องที่เป็นตั้งแต่ก่อนการตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์ครั้งแรก การตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก และคนในครอบครัวเคยมีประวัติ ก็จัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงครรภ์เป็นพิษเหมือนกัน
 

อาการที่เข้าข่ายครรภ์เป็นพิษ คือปวดหัวบ่อยๆ ใบหน้าและมือบวมแบบผิดปกติ น้ำหนักขึ้นฉับพลัน การมองเห็นเปลี่ยนไป ในกรณีที่เป็นมากๆ ก็อาจมีอาการชัก และมีน้ำในปอด หากตรวจพบว่าครรภ์เป็นพิษแล้ว แพทย์จะตรวจดูทารกในครรภ์ว่ายังแข็งแรงดีอยู่หรือเปล่า

นอกจากนี้ พญ.ปวีณา ได้อธิบายไว้ว่าอาการปวดหัวนั้นมักปวดบริเวณหน้าผากหรือท้ายทอย กินยาแก้ปวดแล้วไม่ดีขึ้น มีอาการปวดท้องส่วนบนโดยเฉพาะลิ้นปี่ และหายใจไม่อิ่มหรือหายใจลำบากเนื่องจากมีน้ำหรือของเหลวในปอด หากเป็นมากๆ อาจต้องยุติการตั้งครรภ์
 

ใครที่รู้ตัวว่าอยู่ในกลุ่มเสี่ยง ็ควรจะรีบปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ โดยแพทย์จะแนะนำให้นอนพักผ่อนบนเตียงให้มากที่สุด ดื่มน้ำเปล่าให้มากขึ้น กินอาหารที่มีรสเค็มให้น้อยลง และพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง แต่ในกรณีที่เป็นร้ายแรงก็ต้องพักรักษาตัวที่โรงพยาบาลเพื่อแพทย์จะได้เฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด ให้มั่นใจว่าทารกและมารดาจะปลอดภัยนั่นเอง